بازی سازی بدون برنامه نویسی یکی از مسائل و سوالات پرتکراری است که ذهن علاقه‌مندان به ساخت بازی را به خود مشغول کرده است. بر کسی پوشیده نیست که بازیهای معروف و پرطرفدار دنیا مانند GTA و Pubg با استفاده از زبانهای برنامه نویسی پیشرفته و توسط بازی سازان حرفهای نوشته شده‌اند. اما این سوال پیش می‌آید که افراد غیر مسلط به کدنویسی، اما علاقه‌مند به ساخت بازیهای موبایلی یا کامپیوتری، چگونه می‌توانند جامه‌ی حقیقت به رویای خود بپوشانند؟
خوشبختانه در سال‌های اخیر ابزار و گزینه‌های متعددی برای ساخت بازی بدون برنامه نویسی پدید آمده است. با اینکه این ابزار امکانات و انعطاف پذیری زبان های برنامه نویسی را ندارند، اما گزینه مناسبی برای افراد مبتدی و تازه‌کار در صنعت بازی سازی هستند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا بتوانید بدون یک خط کدنویسی بازی خود را بسازید.
آیا بازی سازی بدون برنامه نویسی ممکن است؟
اگر به فکر ساخت بازی صرفا به خاطر سرگرمی هستید یا اگر قصد ساختن بازیهای پیچیده را ندارید، یادگیری برنامهنویسی الزامی نیست. با وجود موتور های بازی سازی اندروید، کامپیوتر و کنسول که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم، میتوانید بدون نوشتن یک خط کد به ساخت بازی بپردازید. اما اگر به بازی سازی به صورت حرفهای و به عنوان شعل آینده خود فکر میکنید تسلط به زبانهای برنامه نویسی الزامی و حتمی است.
البته لازم به ذکر است که فراگیری برنامهنویسی امکانات و ابزار بیشتری را برای ساخت بازی در اختیار شما می‌گذارد. همچنین میتوانید با دست بازتری عوامل و عناصر داخل بازی خود را تغییر داده و کیفیت آن را بالا ببرید. اما اگر در ابتدای مسیر بازی سازی هستید یا به آن به صورت جدی فکر نمی‌کنید، استفاده از ابزار آماده برای ساخت بازی گزینه مناسبی است.
اگر به بازی سازی به صورت حرفهای فکر میکنید میتوانید در این رشته در ایران تحصیل کنید. برای اطلاع یافتن از رشته بازی سازی در ایران مطالعه مقاله زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
موتور های بازی سازی چگونه کار می‌کنند؟
قبل از آنکه ابزارهای بازی سازی بدون برنامه نویسی را برای شما معرفی کنیم، قصد داریم مباحثی ابتدایی در مورد طرز کار موتور های بازی سازی را شرح دهیم. فکر کنید که اجزای سازنده یک بازی آجرها یا بلوک‌ها هستند. هر بازی از صدها یا حتی هزاران بلوک درست شده است. یک موتور بازی سازی، به غیر از نمایش این بلوک‌ها 3 کاربرد دیگر نیز دارد. در ابتدا موتور بازی سازی صفات و ویژگی‌های منحصر به فردی را به اجزای بازی نسبت می‌دهد. سپس به آن‌ها این امکان را می‌دهد که طبق قوانین مشخصی با یکدیگر در محیط بازی تعامل کنند. و در انتها امکان تعامل بازیکن با این عناصر را فراهم می‌کند.
شما با استفاده از این ابزار میتوانید قوانین و منطق دلخواه را برای بازی خود، کاراکترها و اجزای آن تعریف کنید. این قوانین می‌توانند دستورهایی مانند راه رفتن، تیراندازی کردن، پریدن و… باشند. در حالت عادی، شما باید تک تک این قوانین را با زبانهای برنامه نویسی گوناگون بنویسید. اما امروزه این قوانین در بسیاری از موتور های بازی سازی به صورت آماده وجود دارند که شما با استفاده از ویژگی‌هایی مانند “کشیدن و انداختن” (به انگلیسی: Drag and Drop) میتوانید آن‌ها را به سادگی برای عناصر بازی خود تعریف کنید.
اسکریپتنویسی بصری چیست؟
پدیده اسکریپت نویسی بصری یکی از راههای محبوب برای برنامه نویسی بدون نیاز به یادگیری زبانهای پیچیده و کد نوشتن است. اسکریپت نویسی بصری به کاربران خود اجازه میدهند تا در یک محیط کاربری مخصوص با بلوکهای آماده از کد، برنامهنویسی کنند. برای مثال نمایش گرافیکی قوانین بازی با استفاده از فلوچارتها یکی از انواع اسکریپتنویسی بصری هستند که در آن شما نیاز به یادگیری سینتاکس یک زبان برنامهنویسی ندارید. این پدیده در واقع ابزاری است که زبانهای برنامهنویسی پیچیده مانند ++C را برای افراد ناآشنا با آن ترجمه می‌کند. استفاده از این روش برای ساخت بازی و اپلیکیشن اندروید و آی او اس به قدری ساده است که به بسیاری از کودکان هم آموزش داده می‌شود. همچنین بسیاری از طراحان و انیماتورهای بازی که لزوما با کدنویسی آشنایی ندارند از این روش برای خلق ایده‌های خود استفاده می‌کنند.
ویژگی کشیدن و انداختن چگونه کار می‌کند؟
همانگونه که پیشتر توضیح دادیم، هر بازی از کاراکتر و اجزایی تشکیل شده است که برای هرکدام از آن‌ها قوانینی تعریف می‌شود. در بسیاری از موتور های بازی سازی که مخصوص افراد ناآشنا با برنامهنویسی طراحی شده‌اند، پنجره‌ای وجود دارد که این قوانین در آن‌ها نوشته شده‌اند. شما میتوانید قانون مورد نظر را از پنجره ذکر شده بردارید، آن را بکشید، در محیط موتور بازی سازی بیاندازید تا به کاراکتر یا عنصر مورد نظر اختصاص داده شود. توجه داشته باشید که تمام این فرآیند بدون نوشتن حتی یک خط کد امکانپذیر است.
بازی سازی بدون برنامه نویسی با موتور های بازی سازی
حالا که با طرز کار موتور های بازی سازی، برنامه نویسی بصری و ویژگی کشیدن و انداختن آشنا شده‌اید می‌توانیم ابزاری که امکان بازی سازی بدون برنامه نویسی را برای شما فراهم می‌کند را معرفی کنیم. در این لیست سعی داشتیم ابزاری را معرفی کنیم که در عین قدرتمند بودن، یادگیری طرز کار با آن‌ها و ساخت بازی در محیطشان برای افراد مبتدی آسان باشند. همچنین اکثر این ابزار رایگان بوده و برای بازی سازان ایرانی که امکان پرداخت هزینه‌های سنگین دلاری را ندارند بسیار مناسب هستند.
بازی سازی بدون برنامه نویسی با Buildbox
موتور بازی سازی Buildbox یکی از قدرتمندترین ابزار و موتور ها برای بازی سازی بدون برنامه نویسی است. این موتور امکان ساخت بازیهای دو و سه‌بعدی را در اختیار کاربران خود می‌گذارد. در محیط این نرم‌افزار ابزار و قالب‌های آماده و زیبایی برای ساخت بازی وجود دارند که فرآیند طراحی بصری عناصر بازی مانند تصاویر پس‌زمینه، ساختمان، درخت، و مواردی از این دست را تسریع می‌کند. همچنین استفاده از Buildbox به دلیل سادگی محیط کاربری آن برای افراد مبتدی آسان‌تر از سایر موتور های بازی سازی است. شما برای ساخت بازی در Buildbox نیازی به نوشتن کد ندارید و میتوانید با امکاناتی مانند برنامهنویسی بصری بازی خود را بسازید. بازی‌هایی که با استفاده از Bulidbox ساخته شده‌اند را میتوانید در وبسایت آن مشاهده کنید.
بازی سازی با موتور Construct
موتور بازی سازی Construct یک نرم افزار ساخت بازی است که مخاطب هدف آن، افرادی هستند که هیچگونه دانشی در زمینه برنامهنویسی ندارند. این موتور بازی سازی از قابلیت کشیدن و انداختن و برنامه نویسی بصری برای ساخت بازیها استفاده می‌کند. در آرشیو این موتور قوانین آماده برای استفاده مانند پریدن، راه رفتن و.. وجود دارد. برای یادگیری طرز کار Construct میتوانید از منابع آموزشی موجود در یوتیوب استفاده کنید. به دلیل محبوبیت زیاد این موتور بازی سازی آموزش‌های زیادی برای آن طراحی شده است. استفاده از این نرم‌افزار نقطه بسیار مناسبی برای شروع مسیر بازی سازی است. بازیهای 8Bit Fiesta و Klang بازیهای با کیفیت اما در عین حال ساده‌ای هستند که با استفاده از Construct ساخته شده‌اند.
بازی سازی بدون برنامه نویسی با نرم‌افزار Gamemaker Studio
موتور بازی سازی Gamemaker Studio به عقیده بسیاری از افراد بهترین نرم افزار ساخت بازی اندروید، آی او اس، کنسول و… برای مبتدیان در برنامهنویسی است. با ویژگی‌های متعدد آن مانند کشیدن و انداختن آیتم‌ها به فضا بازی نه تنها میتوانید به سادگی محیطی چشم‌نواز و منطق برای بازی خود طراحی کنید، بلکه میتوانید در مسیر ساخت بازی، برنامه نویسی را نیز به مرور یاد بگیرید. این برنامه زبانی مخصوص به خود به اسم GameMaker Language یا GML را دارا است که در مسیر ساخت بازی به کاربران خود برنامهنویسی با آن را آموزش می‌دهد. این ویژگی باعث می‌شود که کاربران این نرم‌افزار به مرور برای ساخت بازی و پروژه‌های سنگین‌تر آماده شوند. از محاسن این نرم‌افزار می‌شود به قابلیت اجرای بازیهای ساخت شده توسط آن در پلتفرم‌های گوناگون اشاره کرد. GameMaker Studio از پلتفرم‌های ویندوز، FireTV، AndroidTV، HTML5، پلی استیشن 4، اکس باکس 1 و… پشتیبانی می‌کند.
ساخت بازی بدون برنامه نویسی با موتور Unity
موتور بازی سازی Unity برای اکثر افراد فعال در دنیای بازیهای ویدیویی نام آشنایی است. بسیاری از استودیوهای بزرگ برای ساخت بازیهای پرطرفدار خود از این موتور بازی سازی استفاده کرده‌اند. یونیتی از زبان #C پشتیبانی می‌کند و این به آن معنا است که برای ساخت بیشتر محتوای بازی باید منطق و سینتکس این زبان را بلد باشید. منطق عملی است که باید انجام بشود و سینتکس زبانی است که دستور این عمل توسط آن صادر می‌شود.
با این حال یونیتی در سال‌های اخیر ابزاری را در محیط خود تعبیه کرده که با استفاده از اسکریپت نویسی بصری امکان برنامهنویسی را به کاربران خود می‌دهد. اگر شما از افراد مبتدی و یا کاملا ناآشنا با برنامهنویسی هستید میتوانید با دانلود Unity و یادگیری آن به سادگی مسیر بازی سازی بدون برنامه نویسی را آغاز کنید. ابزار و عناصر آماده بازی که در فروشگاه یونیتی وجود دارند به شما این امکان را می‌دهد که بدون یک خط کدنویسی دنیایی با جزئیات برای بازی خود خلق کنید.
یکی از ابزارهای یونیتی که امکان تبدیل ایده‌های شما به واقعیت را فراهم می‌کند، ابزار Bolt است. سیستم اسکریپت نویسی بصری Bolt یکی از ابزارهای مورد علاقه افرادی است که برنامهنویسی بلد نیستند اما با این حال انگیزه زیادی برای بازی سازی دارند. همچنین افرادی که در بازی سازی با استفاده از کدنویسی نیز حرفهای هستند می‌توانند از این ابزار کاربردی برای ساخت نمونه اولیه بازی خود در کمترین وقت استفاده کنند.
یونیتی یکی از بهترین ابزار برای ساخت بازیهای ویدیویی برای افراد حرفهای و مبتدی است. اگر می‌خواهید این موتور را برای بازی سازی انتخاب کنید پیشنهاد می‌کنی مقاله زیر را حتما مطالعه کنید.
بازی سازی بدون برنامه نویسی با نرم‌افزار Playmaker
نرم‌افزار Playmaker یک ابزار قدرتمند، برای ساخت پرتوتایپ یا نمونه اولیه بازیها بدون نوشتن یک خط کد است. شما میتوانید بدون داشتن دانش برنامهنویسی پروتوتایپ بازی خود را طراحی کنید و سپس برای ساخت نسخه کامل آن یا برنامهنویسی یاد بگیرید یا ساخت آن را به افراد متخصص بسپارید. اما برای تست کردن ایده اولیه خود Playmaker یکی از بهترین گزینه‌ها است. طراحی منطق بازی در این نرم‌افزار با استفاده از چسباندن بلوکهای آماده از کد، انجام می‌شود. با چینش درست این بلوک‌ها میتوانید منطق و ارتباط دلخواه را بدون دانستن سینتکس کد و زبان برنامهنویسی ایجاد کنید. قابلیت اسکریپتنویسی بصری این نرم‌افزار ساخت بازیهای معروفی مانند Hollowknight و Hearthstone را امکانپذیر کرده‌است.
یکی از بهترین موتورهای بازی‌سازی برای ساخت پروتوتایپ یا نمونه اولیه، آنریل انجین است. در مقاله زیر میتوانید با طرز کار این موتور بازی‌سازی و ویژگی‌های آن آشنا شوید.
ساخت بازی بدون برنامه نویسی با GameSalad
یکی دیگر از ابزار مناسب برای بازی سازی بدون برنامه نویسی نرم‌افزار GameSalad است. این نرم‌افزار همانند GameMaker Studio از قابلیت کشیدن و انداختن آیتم‌ها برخوردار است که مبتدی‌ترین افراد هم می‌توانند به سادگی با استفاده از آن بازی بسازند. از محاسن ویژه این نرم افزار می‌شود به کتابخانه بزرگ آن اشاره کرد. این کتابخانه منبعی بزرگ از انواع رفتارها و روابط عناصر بازی با یکدیگر است. کاربران با استفاده از منابع این کتابخانه می‌توانند به سادگی روابط و رفتارهایی را برای کاراکترهای بازی خود تعریف کنند. در صورت تعریف و طراحی آن‌ها زبانهای برنامهنویسی زمان بیشتری صرف می‌شد و امکان بروز خطا نیز در آن بالاتر می رفت. تاکنون هزاران بازی با استفاده از GameSalad ساخته شده‌اند که اکثر آن‌ها اقبال خوبی در بازار بازیهای موبایلی داشتند. استفاده از این نرم‌افزار به صورت رایگان امکانپذیر است اما نسخه پولی آن به ارزش 300 دلار قابلیت‌های اضافه‌ای در اختیار کاربران و بازی‌سازان قرار می‌دهد.
بازی سازی بدون برنامه نویسی با استفاده از Godot
نرم‌افزار Godot یکی از انواع موتور های رایگان بازی سازی است که برای استفاده از آن نیاز به پرداخت اشتراک یا داشتن دانش برنامهنویسی ندارید. این موتور بازی سازی سیستمی پیشرو از اسکریپت نویسی بصری را به کاربران خود ارائه می‌دهد. این قابلیت نرم‌افزار Godot به شما اجازه می دهد که پیچیده ترین ایده‌ها را به سادگی پیاده‌سازی کنید. خبر خوب آنکه Godot برای برنامه‌نویسان حرفهای بازی نیز بسیار کاربردی می‌باشد. زیرا از زبانهای محبوب بازی سازی مانند ++C و #C پشتیبانی می‌کند. از محاسن این موتور بازی سازی می‌توان به پشتیبانی از رندر سه‌بعدی نیز اشاره کرد.
به غیر از ++C و #C زبانهای دیگری برای برنامه نویسی بازی سازی وجود دارند که یادگیری آن‌ها ساده‌تر است. با خواندن مقاله زیر میتوانید با برخی از آن‌ها آشنا شوید.
جمع‌بندی
موتور های بازی سازی که در سال‌های گذشته ساخته شده‌اند بازی سازی بدون برنامه نویسی را برای علاقه‌مندان امکانپذیر کرده‌اند. ویژگی‌های متعدد و ساده این نرم افزارها مانند “کشیدن و انداختن” یا اسکریپتنویسی بصری امکان تعریف قوانین، طراحی منطق بازی و بقیه عوامل لازم برای بازی سازی را به کاربران بدون نوشتن یک خط کد ارائه میدهند. با این حال باید به خاطر داشته باشید که بازی سازی و استفاده از ویژگی‌های آماده نرم‌افزارهای معرفی شده در این مقاله نیازمند توانایی‌هایی مانند حل مسئله و فکر کردن منطقی هستند. درست است که برای استفاده از این ابزار نیاز به یادگیری برنامهنویسی ندارید اما برای اینکه بتوانید از تمام پتانسیل این نرم‌افزارها استفاده کنید باید طرز کار آن‌ها را تمام و کمال یاد بگیرید. خوشبختانه منابع جانبی زیادی برای یادگیری طرز کار این موتور های بازی سازی مانند در یوتیوب وجود دارد. همچنین کتاب‌های بسیاری در رابطه برای آموزش برخی از این موتور ها مانند Unity و GameMaker نوشته شده‌اند.
امیدواریم این مقاله راهنمای خوبی برای شروع مسیر بازی سازی شما باشد. نظرات، سوالات و تجارب خود را در رابطه با بازی سازی بدون برنامه نویسی با ما و سایر مخاطبین نارین گیمز در میان بگذارید.
